Πιθαρόλακκος… το πολυώροφο φαράγγι της περιπέτειας

Τα αστείρευτα μικρά θαύματα της παφιακής φύσης συνεχίζουν ακάθεκτα να μας εκπλήσσουν και να μας ενθουσιάζουν. Αυτή τη φορά ο Cyprus Discoverer αποκαλύπτει ένα πολύ δύσβατο και απροσπέλαστο φαράγγι, που μόνο με οργανωμένη επιχείρηση, με ειδικό εξοπλισμό και τη συνοδεία έμπειρων συνεργατών μπορείς να το κατακτήσεις. Πιθαρόλακκος… ένα ακόμα άγνωστο και συγκλονιστικό φαράγγι της Πάφου που φυλάει στον κρυφό του κόσμο ανεκτίμητους φυσικούς θησαυρούς για τους λάτρεις της φύσης και της περιπέτειας.

Το φαράγγι είναι κρυμμένο και βυθισμένο στην καρδιά της Λαόνας, στην ευρύτερη περιοχή των χωριών Ακουρδάλεια, Κρίτου Τέρρα, Κάθικας και Αρόδες της επαρχίας Πάφου. Το τρομερό αυτό δημιούργημα της φύσης το κρατάει σαν πολύτιμο φυλακτό στην απόκρημνη αγκαλιά του το αργάκι του Πιθαρόλακκου. Όμως, δεν αποκαλύπτουμε την ακριβή του θέση καθαρά για λόγους ασφαλείας επειδή είναι πολύ επικίνδυνο μέρος για το κοινό. Αν και η εξερεύνηση της δύσβατης κοιλάδας διεξάγεται εδώ και αρκετά χρόνια, ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί γιατί διαθέτει πολλά απόκρημνα τμήματα με πυκνή βλάστηση και με πολλές δυσκολίες στην προσβασιμότητα.

Το αργάκι του Πιθαρόλακκου είναι παραπόταμος του ποταμού της Χρυσοχούς ή του Σταυρού της Ψώκας. Η διαδρομή του καλύπτει συνολική απόσταση 7,5 km και σε χαμηλότερα σημεία ενώνεται με άλλα ρυάκια για να καταλήξει στην κοιλάδα της Χρυσοχούς με το όνομα Κλαβάρης. Παρόλο που σε παλαιότερα χρόνια το ρυάκι είχε ολόχρονη ροή στο ψηλότερο τμήμα του, στις μέρες μας σταμάτησε να διαθέτει νερό, εκτός από κάποιες ποταμόλιμνες, γιατί οι κάτοικοι της περιοχής συλλέγουν εδώ και χρόνια το νερό των πηγών της κοιλάδας και το αξιοποιούν για αρδευτικούς σκοπούς. Πλέον, το ρυάκι αποκτά περιοδική ροή μόνο όταν ο χειμώνας προσφέρει μπόλικες βροχές.

Από τα φαράγγια της Κύπρου που γνωρίζουμε μέχρι τώρα, ο Πιθαρόλακκος είναι ίσως το πιο επικίνδυνο και απροσπέλαστο. Το ένα υψομετρικό επίπεδο διαδέχεται το άλλο λες και το φαράγγι είναι πολυώροφο. Η διαδρομή του διακόπτεται συνεχώς από γκρεμούς με εποχιακούς καταρράκτες, απότομες γλιστερές τσουλήθρες και βαθιούς λάκκους που δημιουργούν μεγάλες ποταμόλιμνες όταν υπάρχει νερό τον χειμώνα. Είναι στενό φαράγγι και το πλάτος του κυμαίνεται από 1-5 m. Το ύψος των κατακόρυφων γκρεμών του ανέρχεται σε κάποια σημεία μέχρι 15 m. Το φαράγγι σχηματίστηκε σε υψόμετρο μεταξύ 350-400 m πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και τα άκρα του έχουν υψομετρική διαφορά γύρω στα 50 m.

Η επιχείρηση κατάκτησης του Πιθαρόλακκου είναι πολύ ριψοκίνδυνη αλλά αποζημιώνει τους τολμηρούς εξερευνητές με αιώνια κομψοτεχνήματα που μόνο η φύση ξέρει να δημιουργεί. Η θαυμάσια αυτή περιπέτεια πλημμυρίζει την όρασή σου με σκηνές άγριας ομορφιάς. Οι φωτογραφίες δεν μπορούν να αποτυπώσουν με ακρίβεια τις πραγματικές εικόνες και τα ερεθίσματα που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις σου.

Διασχίζοντας τον Πιθαρόλακκο νιώθεις την αδρεναλίνη σου να ανέρχεται στο ζενίθ. Το δέος του εγκλωβισμού σε αυτό το απάτητο φαράγγι και η αίσθηση ότι εκεί μέσα ίσως δεν πάτησε ποτέ άνθρωπος σε καθηλώνουν. Εκεί που νομίζεις ότι έφτασες στην τελευταία δοκιμασία, εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά σου μια νέα πρόκληση που πρέπει με τη βοήθεια σκαλών και σχοινιών να ξεπεράσεις ώστε να συνεχίσεις το μαγικό ταξίδι του απόκοσμου περιβάλλοντος μέσα στο παρθένο φαράγγι. Πρόκειται για μια αλησμόνητη περιπέτεια που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον από την αρχή μέχρι το τέρμα της και συντηρεί σε όλη τη διάρκειά της τον συναρπαστικό της χαρακτήρα. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο πιο μαγικό θα ήταν αν είχε μόνιμα νερό. Η δυσκολία της διάβασης του φαραγγιού αντικατοπτρίζεται στις 6 ώρες αποστολής για μια διαδρομή μήκους μόλις 250 m.

Ο Πιθαρόλακκος ονομάστηκε έτσι επειδή είναι ένας μεγάλος και βαθύς κόλυμπος μέσα σε γκρεμό ή λάκκο στρογγυλού σχήματος που μοιάζει με πιθάρι. Η θέα αυτού του λάκκου παλαιότερα όταν ήταν γεμάτος νερό προκαλούσε πάντα δέος και φόβο στους κατοίκους της περιοχής καθώς περνούσαν από το μονοπάτι ακριβώς στο χείλος του φαραγγιού. Οι μαρτυρίες των ντόπιων αναφέρουν ακόμα και θάνατο ανθρώπων που έπεσαν μέσα στον Πιθαρόλακκο.

Ο σχηματισμός του φαραγγιού εξιτάρει την περιέργειά σου και κερδίζει τον θαυμασμό σου. Η αιώνια γλυπτική δραστηριότητα του ορμητικού νερού στην κοιλάδα διαμόρφωσε μια άγρια και παράξενη τοπογραφία που συνδυάζει γκρεμούς, βαθιούς λάκκους, καταρράκτες, απότομες τσουλήθρες, βαθιές ποταμόλιμνες, λιμνοσπήλαια, κοιλώματα και κουφώματα στους βράχους, ανάγλυφες μορφές στα τοιχώματα κ.ά. Και αυτό δεν είναι τυχαίο αν αναλογιστεί κανείς ότι οι μάργες του γεωλογικού σχηματισμού της Πάχνας είναι εύγλυπτα πετρώματα που δημιουργούν κάθε λογής περίτεχνες μορφές εξαιτίας της διάβρωσης του νερού.

Οι έντονες, παράλληλες ραβδώσεις στα βραχώδη τοιχώματα του φαραγγιού και οι αναρίθμητες καλλιτεχνικές εκφάνσεις της γλυπτικής μαεστρίας της φύσης κεντρίζουν ασταμάτητα την προσοχή και το ενδιαφέρον σου. Προφανώς, η φύση είχε έμπνευση όταν για εκατομμύρια χρόνια σχημάτιζε αυτό το απόκρημνο φαράγγι και ο ποταμός με περισσή τέχνη σμίλευε αδιάκοπα τα ασβεστολιθικά πετρώματα που συναντούσε στο διάβα της πορείας του, δημιουργώντας έργα εξαιρετικής κομψοτεχνίας, τα οποία προβάλλουν περήφανα το ανάστημά τους.

Η διείσδυση στα άδυτα του Πιθαρόλακκου αποκαλύπτει τα κρυμμένα του μυστικά. Το φαράγγι βρίθει από γεωλογικά στολίδια, αλλά κάποια σημεία κερδίζουν περισσότερο τον ενθουσιασμό σου είτε με το εντυπωσιακό τους σχήμα είτε με την επιβλητική τους εμφάνιση. Πέρα από τον μεγάλο και πιο γνωστό στους κατοίκους πιθαρόλακκο, όλο το φαράγγι διακοσμείται με πολλούς πιθαρόλακκους που σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν τους σχημάτισε η φύση ή ο άνθρωπος. Στο βάθος ενός από τους βαθιούς γκρεμούς του φαραγγιού σχηματίζεται μια μαύρη ποταμόλιμνη που από ψηλά μοιάζει με πηγάδι χωρίς βυθό.

Στο μέσο του φαραγγιού επιβάλλεται με την παρουσία του ένα τεράστιο κοίλωμα του γκρεμού που αν το προσέξεις από την κατάλληλη οπτική παίρνει ανθρώπινη μορφή. Στη βάση του κοιλώματος αυτού σχηματίζεται μετά από πολλές βροχές ένα μεγάλο, φανταστικό λιμνοσπήλαιο, το οποίο υποδέχεται το νερό του από μια γωνιακή στενή τσουλήθρα και στη συνέχεια το ρίχνει σε άλλη μεγάλη ποταμόλιμνη με μικρό κρεμαστό καταρράκτη. Την παρατηρητικότητά σου κερδίζει και ένας μεγάλος καταπράσινος βράχος στην κοίτη του ποταμού λόγω του σχήματος του κοιλώματός του που θυμίζει ιερό εκκλησίας ή φάτνη, έχοντας μια βαθιά ποταμόλιμνη στο εσωτερικό του. Όταν το φαράγγι έχει νερό τους χειμερινούς μήνες, σχηματίζονται σε πολλά σημεία καταρράκτες ύψους 3-8 m και μεγάλες, βαθιές ποταμόλιμνες, που θα προσφέρουν σίγουρα ένα συγκλονιστικό θέαμα. Στις άκρες του φαραγγιού σχηματίστηκαν δύο υπέροχες γαλαζοπράσινες ποταμόλιμνες που σε προσκαλούν στον κόσμο των νεράιδων και των παραμυθιών.

Ο Πιθαρόλακκος συμπεριλαμβάνεται στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά. Το καταπράσινο φαράγγι κοσμείται από έρποντες και αναρριχητικούς κισσούς, συκιές, σφενδάμνους περνιές, δρύες και μοσφιλιές. Μερικά σκιόφιλα και υδρόφιλα είδη στα υγρά τοιχώματα συμπληρώνουν την εικόνα της βλάστησης.

Το φαράγγι είναι απροσπέλαστο και μη προσβάσιμο. Η κατάκτηση του φαραγγιού είναι πολύ ριψοκίνδυνη και δεν συνιστάται οποιαδήποτε απόπειρα εντοπισμού του. Ο τεράστιος βαθμός δυσκολίας του απρόσιτου φαραγγιού το καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνο για το κοινό και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αξιοποιηθεί τουριστικά. Μπορεί να αποτελεί τεράστια πρόκληση για τους λάτρεις της εξερεύνησης και της περιπέτειας, εγκυμονεί όμως απεριόριστους κινδύνους για άτομα χωρίς ειδικό εξοπλισμό και ορειβατικές εμπειρίες. Είμαστε τυχεροί που η Κύπρος μας διαθέτει ένα τέτοιο θησαυρό αλλά προέχει η σωματική ασφάλεια του κοινού.

Ευχαριστίες: Θερμές ευχαριστίες προς τους φίλους και συνεργάτες Κώστα Παπασάββα, Στέλιο Αριστείδου, Ηλιάνα Διονυσίου, Αντρέα Κωνσταντίνου και Maks Vasilenko για την πολύτιμη και καθοριστική συνεισφορά τους αλλά και τη συντροφιά τους στη ριψοκίνδυνη αυτή αποστολή. Ευχαριστούμε πολύ τους κοινοτάρχες και κατοίκους της περιοχής για τις πληροφορίες που μας έδωσαν.