Το ποτάμιο δώρο του Διαρίζου

Ο Διαρίζος, ο τέταρτος μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Κύπρου (42 km), δεν θα μπορούσε να μην κρύβει στην κοιλάδα του τις δικές του υδάτινες εκπλήξεις. Ένας ψηλός και εντυπωσιακός καταρράκτης ύψους 14 m αποκαλύπτει την επιβλητική του παρουσία σε μια απόκρημνη γωνιά της Φιλούσας Κελοκεδάρων. Πρόκειται για ένα σπουδαίο δώρο που μας χαρίζει η κοιλάδα του Διαρίζου και πλημμυρίζει με ανυπέρβλητη χαρά την όραση των τυχερών επισκεπτών που εντοπίζουν αυτό το θέαμα.

Οι εξερευνητικές μας περιπλανήσεις στις κοιλάδες της Πάφου βγάζουν στο φως αμέτρητα φυσικά θέλγητρα που ενθουσιάζουν κάθε λάτρη της φύσης, ακόμα και τον πιο απαιτητικό. Και όχι άδικα αφού η φύση της Πάφου κοσμείται από πληθώρα εντυπωσιακών καταρρακτών, άλλοτε με ολόχρονη και άλλοτε με περιοδική ροή νερού. Ο καταρράκτης της κοιλάδας του Διαρίζου αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη που εμπλουτίζει το ολοένα και πιο ενισχυμένο θησαυροφυλάκιο της κυπριακής φύσης. Μπορεί η προσέγγιση του καταρράκτη να σε δυσκολεύει σε κάποιο βαθμό, όμως σε αποζημιώνει με εικόνες άπειρου φυσικού κάλλους και στιγμές που σε πείθουν ότι το πάθος σου για τη φύση είναι η ιδανική θεραπεία της ψυχής σου.

Ο υδάτινος θησαυρός του Διαρίζου είναι γνωστός στους κατοίκους της περιοχής με το όνομα Φούτσης. Περιλαμβάνεται στη διοικητική έκταση της Φιλούσας Κελοκεδάρων και βρίσκεται 2 km στα δυτικά του χωριού. Δημιουργήθηκε στην κοιλάδα του Διαρίζου, κοντά στον δρόμο που συνδέει τα χωριά Φιλούσα και Αρμίνου, νότια του γεφυριού. Ονομάστηκε Φούτσης επειδή με τις χειμερινές βροχές ο καταρράκτης συγκεντρώνει μεγάλη ποσότητα νερού και κατέρχεται «φουσκωμένος» σαν φούτσα πέφτοντας ορμητικά στον γκρεμό.

Ο εποχιακός αυτός καταρράκτης είναι ορατός από απόσταση καθώς ταξιδεύεις από την Αρμίνου προς τη Φιλούσα. Με την πρώτη ματιά σε μαγνητίζει από μακριά και αδυνατείς να αντισταθείς στο κάλεσμά του. Είναι τυχεροί όσοι μπορέσουν να τον θαυμάσουν από τη βάση του γιατί το θέαμα που προσφέρει είναι ανεπανάληπτο. Ένα μέρος όπου νιώθεις να σταματά ο χρόνος και να δυσκολεύεσαι να το αποχωριστείς. Η ορμητική πτώση του νερού από μεγάλο ύψος και οι υδάτινες νότες του καταρράκτη συνεργάζονται άψογα με την απόκρημνη τοπογραφία της περιοχής, διαμορφώνοντας μια εικόνα που μαρτυρεί τις θελκτικές αρετές της φύσης.

Ο καταρράκτης της Φιλούσας Κελοκεδάρων βρίσκεται σε υψόμετρο 400 m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σχηματίστηκε πάνω σε επιβλητικό γκρεμό που συναντά στην πορεία του ένας μικρός παραπόταμος του Διαρίζου, λίγα μέτρα πριν ενωθεί με την κύρια κοίτη του ποταμού. Το ρυάκι αυτό, γνωστό στους ντόπιους ως Αρκάτζιν του Γιάννη, έχει μήκος περίπου 4 km και πηγάζει από τη λοφώδη περιοχή του χωριού Άγιος Νικόλαος.

Ο Φούτσης συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο ψηλών καταρρακτών του νησιού μας. Είναι πολύ επιβλητικός καταρράκτης λόγω της απόκρημνης θέσης του και της ορμητικής πτώσης του νερού από ύψος 14 m. Είναι ελαφρώς κεκλιμένος έως κατακόρυφος με ένα επίπεδο πτώσης του νερού. Το νερό του ρυακιού ορμά κυριολεκτικά στο βάθος του γκρεμού και χάνεται μέσα σε πυκνή βλάστηση καλαμιών, συνεχίζοντας απρόσκοπτα την πορεία του πριν ενωθεί με την κύρια κοίτη του Διαρίζου. Οι απότομες πλαγιές που περιβάλλουν τον Φούτση στολίζονται τον χειμώνα και την άνοιξη από τις ανθισμένες σπαλαδκιές (Calycotome villosa) με τα πυκνά κίτρινα λουλούδια τους.

Ο επιβλητικός ασβεστολιθικός γκρεμός που αποτελεί το εμπόδιο της ομαλής ροής του ρυακιού διαμορφώθηκε σε πετρώματα κρητίδων και μαργών του γεωλογικού σηματισμού των Λευκάρων. Η δυναμική ενέργεια του τρεχούμενου νερού δεν κατόρθωσε να επιβληθεί των σκληρών πετρωμάτων που συνάντησε στον γκρεμό με αποτέλεσμα το νερό να αναγκάζεται να πέσει απότομα μέσα στο βάθος του γκρεμού από μεγάλο ύψος.

Το ποτάμιο αυτό δώρο του Διαρίζου χαρίζει ένα ειδυλλιακό θέαμα και διαμορφώνει ένα σκηνικό άγριας ομορφιάς, απομονωμένο και κρυμμένο στο βάθος της κοιλάδας. Είναι πολύ ωραίο αίσθημα να βρίσκεσαι κάτω από ένα ψηλό καταρράκτη και το νερό του να εκτινάσσεται πάνω σου λόγω της μεγάλης ορμής. Στα χαμηλά σημεία του καταρράκτη, όπου ο καταπράσινος γκρεμός καλύπτεται από υδρόφιλα φυτά, έχουν σχηματιστεί ποταμοσταλίδες που στάζουν συνεχώς αντλώντας την ενέργειά τους από το ορμητικό νερό που πέφτει από ψηλά. Οι ποταμοσταλίδες λάμπουν στο φως του ήλιου και χαρίζουν μια ξεχωριστή φυσική ζωγραφιά. Στη βάση του ψηλού καταρράκτη δημιουργείται μια μικρή ποταμόλιμνη, περιτριγυρισμένη με πυκνή βλάστηση από καλάμια, ακακίες και βάτους.

Παρόλο που σε παλαιότερα χρόνια το ρυάκι αυτό είχε νερό ολόχρονα και οι κάτοικοι απολάμβαναν το θέαμα του καταρράκτη ακόμα και το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, εντούτοις στις μέρες μας ο επιβλητικός καταρράκτης δεν έχει νερό σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η ροή και η ποσότητα του νερού στηρίζεται στην ποσότητα των χειμερινών βροχών κάθε χρονιάς και περιορίζεται κυρίως τον χειμώνα και την άνοιξη (σπάνια μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού σε βροχερές χρονιές). Το θέαμα που προσφέρει ο ορμητικός καταρράκτης μετά από συνεχείς και έντονες βροχές είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό και μαγευτικό. Είναι τυχεροί όσοι μπορέσουν να απολαύσουν το υπερθέαμα αμέσως μετά από παρατεταμένη και έντονη βροχόπτωση.

Ο άγνωστος αυτός καταρράκτης είναι ελκυστικό μέρος για τους λάτρεις της φύσης και της φωτογραφίας. Η προσβασιμότητα είναι εφικτή μέσω χωματόδρομου μέτριας κατάστασης, προσβάσιμου και με σαλούν αυτοκίνητα, που γίνεται όμως λίγο απροσπέλαστος όταν βρέξει. Η προσέγγιση του μέρους δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη αλλά χρειάζεται να διασχίσεις τον ποταμό, ο οποίος τον χειμώνα είναι ορμητικός, και να για να φτάσεις στη βάση του καταρράκτη θα πρέπει να περάσεις μέσα από μικρό αλλά πυκνό καλαμιώνα. Ο καταρράκτης έχει φωτογένεια και από απόσταση όταν έχει μπόλικο νερό, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να τον θαυμάσουν και να τον φωτογραφίσουν από σημείο του δρόμου Φιλούσας-Αρμίνους, στη δυτική πλευρά της κοιλάδας.

Τα γειτονικά χωριά Φιλούσα και Αρμίνου, τα οποία δυστυχώς πλήγηκαν ανεπανόρθωτα από την αστυφιλία, μπορούν να αξιοποιήσουν τουριστικά το σαγηνευτικό αυτό κόσμημα της φύσης τους ώστε να αποτελέσει τους χειμερινούς και εαρινούς μήνες πόλο έλξης επισκεπτών, μαζί με τα υπόλοιπα αξιοθέατα της περιοχής. Σε τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να καταστεί ο χώρος προσβάσιμος, μέσα όμως από φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες. Μπορεί να δημιουργηθεί και σημείο θέας στην απέναντι δυτική πλευρά της κοιλάδας, στον κύριο δρόμο Αρμίνους-Φιλούσας, ώστε οι διερχόμενοι επισκέπτες να μπορούν να απολαύσουν το υδάτινο θέαμα από μακριά και από απόσταση. Όσοι επισκεφτούν το μέρος οφείλουν να επιδείξουν τον σεβασμό τους προς τη φύση και τις γύρω ιδιωτικές περιουσίες και να εκδηλώσουν την περιβαλλοντική τους ευσυνειδησία ώστε να απολαμβάνουμε το αξιοθέατο αυτό για πάντα.

Ευχαριστίες: Ευχαριστούμε πολύ τους κ. Μιχάλη Κωνσταντίνου και Ανδρέα Πέτρου, κοινοτάρχες των χωριών Φιλούσα Κελοκεδάρων και Αρμίνου αντίστοιχα, για τις χρήσιμες πληροφορίες που μας έδωσαν για τον καταρράκτη.