H βραχώδης κρυψώνα του Κληματζιού

Με τα γεωλογικά τους χαρίσματα, ο Κάθικας και η Πέγεια εδραιώνουν ολοένα και περισσότερο τη θέση τους στον χάρτη της Κύπρου. Ένα ιδιαίτερο και επιβλητικό φαράγγι που ακούει στο όνομα Κλημάτζιιν έρχεται να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τον φυσικό πλούτο της Λαόνας στην επαρχία Πάφου. Η ολοκλήρωση της εξερεύνησης στην κοιλάδα του Κληματζιού από τον Cyprus Discoverer και τους συνεργάτες του έχει αποκαλύψει πληθώρα εντυπωσιακών γλυπτών της φύσης, τα οποία συνθέτουν ένα μωσαϊκό σπουδαίων γεωθησαυρών. Μετά την πρώτη δημοσίευση για το φαράγγι, με τη μοναδική του μυστική ποταμόλιμνη σε σχήμα καρδίας και την ιδιότυπη φυσική του αψίδα στο χαμηλότερο τμήμα του, ολοκληρώνεται η παρουσίαση του φαραγγιού με όλους τους θησαυρούς που αγκαλιάζει η σπουδαία αυτή χαράδρα.

Μέσα σε μια απομονωμένη και απρόσιτη περιοχή στα δυτικά του γραφικού Κάθικα, η μυστική κρυψώνα του Κληματζιού περιμένει με υπομονή τους ανήσυχους εξερευνητές. Βρίσκεται μεταξύ του επιβλητικού Διπόταμου και της Μούττης του Ατού και περιλαμβάνεται στα διοικητικά όρια της Πέγειας και του Κάθικα. Το φαράγγι απλώνεται στην απόκρημνη κοιλάδα του Αργακιού του Κληματζιού, στο βάθος ψηλών λόφων με πυκνή ακανθώδη βλάστηση ρασιών και μαζιών. Η πλούσια παραποτάμια βλάστηση περιλαμβάνει πλατάνια, συκιές, βάτους, αντζουλόβατους, στερατζιές και καλάμια. Η κοιλάδα περιβάλλεται από ένα κράμα πετρωμάτων διαφορετικής γεωλογικής σύστασης. Μεγαλοπρεπείς γκρεμοί και χαράδρες μαργών και κρητίδων του γεωλογικού σχηματισμού της Πάχνας εναλλάσσονται με διαβρωμένες αργιλώδεις πλαγιές του γεωλογικού σχηματισμού του Κάθικα.

Το Αργάκι του Κληματζιού είναι εποχιακό και η ροή του εξαρτάται αποκλειστικά από την ποσότητα της βροχόπτωσης, με αποτέλεσμα να διαθέτει τρεχούμενο νερό μόνο κατά τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες. Το ρυάκι αυτό έχει μήκος 2 km και αποτελεί ουσιαστικά το ανώτερο τμήμα του ποταμού Άσπρου, ο οποίος ταξιδεύει συνολικά 10 km, κατηφορίζοντας από τις πλαγιές του Κάθικα μέχρι να συναντήσει τη δυτική θάλασσα του Ακάμα.

Το φαράγγι σχηματίστηκε σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 430 μέχρι 460 m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και οι άκρες του έχουν υψομετρική διαφορά 30 m. Με ένα συνολικό μήκος 400 m η γεωδιαδρομή της απρόσιτης κοιλάδας αποτελείται από πολλά υψομετρικά επίπεδα, τα οποία διαχωρίζονται από μικρούς γκρεμούς ύψους 2-6 m. Σε κάθε υψομετρικό επίπεδο σχηματίζονται εποχιακοί καταρράκτες, σε μερικούς από τους οποίους σφηνώθηκαν μεγάλοι ογκόλιθοι ή κορμοί δέντρων φράσσοντας τα περάσματα των γκρεμών. Οι υψομετρικές διαφορές προϋποθέτουν ελεύθερη αναρρίχηση ή χρήση ειδικού εξοπλισμού για να κατακτηθούν.

Το πιο βαθύ και εντυπωσιακό τμήμα του φαραγγιού στο χαμηλότερο μέρος του εκτείνεται σε μήκος 150 m και τα κάθετα τοιχώματά του φτάνουν τα 10 m ύψος. Το Αργάκι του Κληματζιού φρόντισε με περισσή μαεστρία να δημιουργήσει μοναδικά γεωμορφώματα που χαϊδεύουν την όρασή σου, χαρίζοντας απλόχερα εικόνες μοναδικής ομορφιάς. Οι απόκοσμες συνθήκες στον εσωτερικό κόσμο του Κληματζιού κερδίζουν αβίαστα τον ενθουσιασμό των τολμηρών επισκεπτών, αποζημιώνοντας έτσι τη θυσία που έκαναν για να το εντοπίσουν. Ο σχηματισμός του φαραγγιού οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διαβρωτική ενέργεια του ρυακιού, το οποίο, ως ένας δεινός γλύπτης, σμίλεψε για αιώνες το μητρικό πέτρωμα που συνάντησε στο διάβα του και κατόρθωσε να εκβαθύνει την κοιλάδα.

Η είσοδος στο φαράγγι επιτυγχάνεται είτε από το χαμηλότερο είτε από το ψηλότερο μέρος του. Όμως, η συνεχόμενη διάβασή του από το ένα άκρο στο άλλο είναι πολύ δύσκολη λόγω εμποδίων που έφραξαν τους γκρεμούς του φαραγγιού. Αν ξεκινήσεις από χαμηλά, θα εισέλθεις στο φαράγγι περνώντας κάτω από μια μοναδική φυσική βραχώδη αψίδα που μοιάζει με πύλη έτοιμη να υποδεχτεί τους φυσιολάτρεις του νησιού μας. Η ροή ενός ποταμού κάτω από ενιαία φυσική αψίδα είναι πολύ σπάνιο και συνάμα εντυπωσιακό φαινόμενο στην Κύπρο. Αν πάλι προσεγγίσεις το φαράγγι από ψηλά, η πυκνή βλάστηση δυσχεραίνει συνεχώς τις μετακινήσεις σου μέχρι να φτάσεις στον πρώτο βαθύ γκρεμό, όπου τα αναρριχητικά σχοινιά πρέπει να επιστρατευθούν.

Πανέμορφες σπηλιές με σταλακτιτικό διάκοσμο κοσμούν την είσοδο του φαραγγιού στο χαμηλότερο σημείο του. Η υγρή εξωτερική πλαγιά των σπηλιών στάζει νερό τον χειμώνα προσφέροντας ανεπανάληπτο θέαμα. Δεν περνά απαρατήρητη η φωτογένεια του φαραγγιού μέσα από τις σπηλιές, αφού συνθέτουν όμορφα κάδρα με φόντο τα γλυπτά των τοιχωμάτων και το βάθος της απόκρημνης κοιλάδας, με τον οριζόντιο κορμό μιας συκιάς να εντυπωσιάζει. Είναι αξέχαστο το θέαμα που αντικρίζουν τα μάτια σου όταν ξαπλώσεις στο δάπεδο της μεγάλης κεντρικής σπηλιάς και κοιτάξεις ψηλά, απολαμβάνοντας την πολύχρωμη οροφή της και τα κάθε λογής γεωμορφώματα με τις πετρώδεις ανθρώπινες μορφές στα τοιχώματα.

Η γεωλογική διακόσμηση του φαραγγιού περιλαμβάνει κουφώματα και σπηλιές, νεροσταλακτίτες, πέτρινα κύματα, βράχους με ανθρώπινες μορφές που προεξέχουν και μοιάζουν σαν πέτρινα φαντάσματα, αλλά και ποικιλόμορφα ανάγλυφα σχέδια που αντιστέκονται στη φθορά του χρόνου και των καιρικών συνθηκών. Μια λεπτομερής παρατήρηση των τοιχωμάτων φανερώνει πληθώρα πέτρινων γλυπτών και ο λίγος χρόνος που έχεις στη διάθεσή σου δεν είναι αρκετός για να τα χορτάσεις. Κάθε υψομετρικό επίπεδο αποτελεί και έναν ξεχωριστό γεώκοσμο προσφέροντας διαφορετικές εικόνες και συγκινήσεις.

Σε μια από τις μαγευτικές γωνιές του φαραγγιού κρύβεται η υδάτινη καρδία του, μια από τις πιο βαθιές ποταμόλιμνες της Κύπρου, που το βάθος της αγγίζει τα 3 m όταν είναι στάσιμη και η στάθμη της ανεβαίνει στα 4 m όταν ρέει ο ποταμός τον χειμώνα. Η λίμνη δημιουργήθηκε στη βάση ενός καταρράκτη ύψους 6 m, στην κορυφή του οποίου έχουν σφηνωθεί ογκόλιθοι που μετέφερε ο ποταμός σε περιόδους με ορμητική ροή. Ξεχασμένη όπως είναι στο μέσο του πουθενά, εντυπωσιάζει με την κρυφή της θέση και την εξωτική της ομορφιά. Αντλώντας δύναμη από τους παλμούς της υδάτινης αυτής καρδίας, υπερβαίνεις τον εαυτό σου με τη βοήθεια των συνοδοιπόρων σου ώστε να ανέβεις με μεταλλική σκάλα στο επόμενο επίπεδο και να προχωρήσεις ακόμα πιο βαθιά στη χαράδρα.

Τα τοιχώματα σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα υψομετρικά επίπεδα του φαραγγιού κοσμούνται από πανέμορφα πέτρινα κύματα που σε αφήνουν άναυδο. Καθώς χαζεύεις τους παράλληλους κυματισμούς των βράχων, περνά αμέσως από το μυαλό σου η σκέψη ότι κάθε φαράγγι που ανακαλύπτεις διαθέτει κάτι το διαφορετικό και αναρωτιέσαι πόσα εκατομμύρια χρόνια χρειάστηκαν για να δημιουργηθεί αυτό το αριστούργημα. Σε μερικά σημεία το φαράγγι ακολουθεί ελικοειδή πορεία με καμπυλώσεις των τοιχωμάτων, που σε ορισμένες περιπτώσεις μοιάζουν σαν να μπαίνει το ένα τοίχωμα μέσα στο άλλο και να δημιουργούν αψίδες. Σε μια άλλη εξωτική γωνιά του φαραγγιού δεν μπορεί να μην σε ενθουσιάσει ένα μοναδικό στο είδος του πλατύ λευκό γεωκύμα που θαρρείς ότι μπογιατίστηκε από ανθρώπινο χέρι.

Η προσέγγιση του φαραγγιού είναι δύσκολο εγχείρημα, είτε κάποιος την επιχειρήσει από το χαμηλότερο σημείο του είτε από το ψηλότερο. Μπορεί το απότομο κατηφορικό περπάτημα σε απόκρημνες πετρώδεις πλαγιές με πυκνή ακανθώδη βλάστηση, καθώς και οι επώδυνες μετακινήσεις στην πυκνόφυτη κοιλάδα με τους σκόρπιους ογκόλιθους και τους ακανθώδεις βάτους να σου βάζουν συνεχώς εμπόδια, αλλά η επιτυχία της αποστολής σε αποζημιώνει για τη ριψοκίνδυνη επιχείρηση.

Όσοι ενδιαφέρονται με δική τους ευθύνη να εντοπίσουν το φαράγγι προτρέπονται όπως είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις μετακινήσεις τους ώστε να διασφαλίσουν την προσωπική τους ακεραιότητα αλλά και την προστασία του φαραγγιού. Οφείλουμε όλοι μας να σεβόμαστε κάθε μέρος που γνωρίζουμε ώστε να συνεχιστεί η ύπαρξή του και να μπορούμε όσοι επιθυμούμε να γνωρίσουμε τις κρυμμένες ομορφιές του τόπου μας να τις απολαμβάνουμε για πάντα.

Ευχαριστίες: Απευθύνω θερμές ευχαριστίες προς τους αγαπημένους μου φίλους και συνεργάτες Κώστα Παπασάββα και Δημήτρη Πολυκάρπου, με τους οποίους ολοκληρώσαμε την εξερεύνηση του Κληματζιού με άψογη συνεργασία και αλληλοβοήθεια. Ένα ιδιαίτερο ευχαριστώ το προσφέρω στον Κώστα για την απεριόριστη εκτίμηση που δείχνει προς το πρόσωπό μου και την ένωση δυνάμεων για κατάκτηση ενός κοινού στόχου μας, που μόνος μου θα ήταν πολύ δύσκολο έως αδύνατο να τον επιτύχω. Η αμοιβαία εκτίμηση και αλληλοβοήθεια μεταξύ ανθρώπων με κοινό πάθος και χωρίς συμφεροντολογικά κίνητρα είναι ό,τι πιο όμορφο σε μια συνεργασία. Η καθοριστική του συμβολή στην κατάκτηση του φαραγγιού ήταν πολύτιμη, τόσο για τις αναγνωριστικές του προσπάθειες ώστε να βρεθεί πρόσβαση στην απόκρημνη κοιλάδα όσο και για τον εφοδιασμό της αποστολής με τον κατάλληλο εξοπλισμό.