Κρανάζι, το φαράγγι με το πέτρινο μάτι και τα αιωνόβια πλατάνια

Μπορεί το φαράγγι του Πετράτη να είναι το επίκεντρο της εξερευνητικής δραστηριότητας γύρω από την Ανδρολίκου και το Νέο Χωριό, όμως η περιοχή φιλοξενεί πληθώρα άλλων φαραγγιών, που διακρίνονται για την επιβλητική τοπογραφία τους και παρουσιάζουν εξαιρετικό γεωλογικό και οικολογικό ενδιαφέρον. Ανάμεσα σε αυτά τα φαράγγια περιλαμβάνεται και το Κρανάζι ή Κρανάσι, το οποίο αποτελεί ακόμα μια εντυπωσιακή βραχώδη δημιουργία της παφιακής φύσης που σε καλεί να την ανακαλύψεις.

Θέση

Το φαράγγι Κρανάζι περιλαμβάνεται στα διοικητικά όρια του χωριού Ανδρολίκου. Βρίσκεται μόλις 300 m βορειοανατολικά της Ανδρολίκου και 4 km νοτιοδυτικά της Πόλης Χρυσοχούς. Έχει βόρεια έως βορειοανατολική κατεύθυνση και διασχίζεται από τον Αργάκι της Μαγκουλίνας. Με μήκος 8 km, το Αργάκι της Μαγκουλίνας πηγάζει από τη λοφοσειρά του Ακάμα, κοντά στους οικισμούς Φάσλι και Πιττοκόπος (υψόμετρο 550 m) και εκβάλλει στον κόλπο της Χρυσοχούς, δίπλα από το λιμανάκι του Λατσιού, αφού πρώτα ενωθεί με τον ποταμό του Αγίου Ιωάννη.

Γενικά στοιχεία

Το φαράγγι περιλαμβάνει δύο τμήματα. Το κύριο τμήμα του έχει μήκος 1,5 km και εκτείνεται κατά μήκος της κοίτης του Αργακιού της Μαγκουλίνας. Το δεύτερο τμήμα του έχει μήκος 600 m και βρίσκεται στην κοιλάδα του Αργακιού του Μουζόσπηλιου, ενός παραπόταμου που ενώνεται από τα δυτικά με την κύρια κοιλάδα.

Το φαράγγι σχηματίστηκε σε υψόμετρο 130-250 m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και τα δύο άκρα του έχουν υψομετρική διαφορά 120 m. Το βάθος του αγγίζει τα 20-30 m, ενώ το πλάτος του κυμαίνεται από 10 μέχρι 50 m. Είναι ανοιχτό και πλατύ φαράγγι στο μεγαλύτερο μέρος του, εκτός από μερικά του τμήματα, τα οποία είναι πιο στενά και έχουν ψηλές βραχώδεις όχθες, ιδιαίτερα στον δυτικό του βραχίονα.

Γεωλογία

Η δημιουργία του φαραγγιού έγινε σε αυτόχθονα ασβεστολιθικά πετρώματα του γεωλογικού σχηματισμού της Τέρρας, που περιλαμβάνουν υφαλογενείς ασβεστόλιθους της Κατώτερης Μειόκαινης γεωλογικής περιόδου (ηλικίας 15 εκατομμυρίων χρόνων). Το Κρανάζι προσφέρει εικόνες άγριας ομορφιάς και δημιουργεί μια μυστηριώδη και απόκοσμη ατμόσφαιρα. Τα πετρώματα και η βραχώδης τοπογραφία του φαραγγιού θυμίζουν πολύ τον γειτονικό Πετράτη και έτσι το Κρανάζι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μικρογραφία του Πετράτη.

Τοπογραφία

Η οργιαστική βλάστηση, οι ογκόλιθοι, οι ασβεστολιθικοί γκρεμοί και οι πολύμορφες σπηλιές συνεργάζονται αρμονικά δημιουργώντας ένα επιβλητικό τοπίο. Εντυπωσιακοί βράχοι και γκρεμοί με παράξενες μορφές, αμέτρητες σπηλιές με διάφορα σχήματα και χρώματα, μικροί καταρράκτες, αιωνόβια πλατάνια και άλλα δέντρα με εντυπωσιακή κόμη ή μεγαλοπρεπείς κορμούς συνθέτουν ένα συναρπαστικό σκηνικό άγριας ομορφιάς. Οι βράχοι και οι κορμοί που φράσσουν την κοίτη του ποταμού δημιουργούν μικρούς καταρράκτες, προσθέτοντας τη δική τους πινελιά στο μαγευτικό τοπίο. Ξεχωρίζει ο καταρράκτης με τους νεροσταλακτίτες στο μέσο της διαδρομής του φαραγγιού.

Διάφοροι βράχοι του Κραναζιού σχηματίζουν περίεργες και συνάμα εντυπωσιακές μορφές, που θυμίζουν ζώα ή ανθρώπινα πρόσωπα. Οι πολυάριθμες σπηλιές κοσμούν τα κάθετα πρανή των γκρεμών και σε σαγηνεύουν με τα παράξενα σχήματα της πρόσοψής τους. Κάθε σπηλιά διαθέτει τη δική της γραφικότητα και προσφέρει διαφορετικά φωτογραφικά κάδρα. Το βλέμμα σου θα κερδίσει ο γκρεμός που μοιάζει σαν να είναι τρομαγμένος, αφού, με λίγη φαντασία αντικρίζοντας τον βράχο, οι σπηλιές του θυμίζουν μάτια και στόμα που κραυγάζει. Αισθητή κάνουν την παρουσία τους οι διάφορες σπηλιές με τις πολλές εισόδους και φυσικά το τεράστιο κυκλικό κοίλωμα στο ψηλότερο σημείο του φαραγγιού, που μοιάζει σαν κόκκινο μάτι ή πέτρινη φάτνη.

Υδρολογία

Ο ποταμός έχει περιοδική ροή τους χειμερινούς και εαρινούς μήνες και ενισχύεται κατά μήκος της κοιλάδας από τρεις βασικούς παραπόταμους και διάφορες πηγές νερού. Είναι εμφανή στην κοιλάδα τα απομεινάρια βρυσών, δήμματος νερού και αυλακιού, που σε παλαιότερα χρόνια μετέφερε νερό από το φαράγγι προς την παράκτια πεδιάδα της Χρυσοχούς.

Βιοποικιλότητα

Η φυσική βλάστηση του φαραγγιού περιλαμβάνει πλατάνια, αροδάφνες, βάτους, κυπαρίσσια, κοκκονιές, στερατζιές, συκιές, ελιές, τερατσιές, περνιές, ρασιά, μοσφιλιές, ζουλατζιές και άλλα είδη θάμνων και ποωδών φυτών. Ξεχωρίζουν τα μεγαλοπρεπή αιωνόβια πλατάνια με τους εντυπωσιακούς τους κορμούς και οι κοκκονιές με τον λείο κορμό τους. Πολλά δέντρα εντυπωσιάζουν με τις μορφές που σχηματίζει ο  κορμός ή η κόμη τους. Δεν περνά απαρατήρητο το κυπαρίσσι με τα αναρριχητικά φυτά στον κορμό του, που μοιάζουν σαν να σχηματίζουν μαζί ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο. Το φαράγγι απειλείται από πυρκαγιές και πιθανή επέκταση των γειτονικών λατομείων και έτσι η προστασία του είναι επιτακτική.

Προσβασιμότητα και επισκεψιμότητα

Το Κρανάζι προσεγγίζεται με αυτοκίνητο από τον ασφαλτόδρομο που οδηγεί από το Προδρόμι προς την Ανδρολίκου. Η αρχή του φαραγγιού βρίσκεται στα δεξιά του δρόμου, λίγα μόλις μέτρα πριν εισέλθεις στην Ανδρολίκου και δίπλα από τα μεγάλα λατομεία. Αν και δεν είναι ιδιαίτερα δύσβατο μέρος, εντούτοις η διάσχισή του απαιτεί πολύωρη και προσεκτική πεζοπορία. Η επισκεψιμότητα προτείνεται για χειμώνα και άνοιξη όταν το φαράγγι είναι καταπράσινο με τρεχούμενα νερά.

Ευχαριστίες

Ευχαριστώ πολύ τους φίλους με τους οποίους εξερευνήσαμε μαζί το φαράγγι (Μαγδαλένα Πουργουρίδη, Δημήτρης Πολυκάρπου, Χρυστάλλα Γεωργίου και Αλέξανδρος Αλεξάνδρου).