Το μυστικό υδάτινο υπερθέαμα της Πέγειας

Μέχρι πριν μερικά χρόνια όλοι νόμιζαν ότι η κυπριακή φύση δεν έχει να επιδείξει πολλούς και εντυπωσιακούς καταρράκτες παρά μόνο μερικούς γνωστούς στο Τρόοδος. Αν παλαιότερα έλεγε κάποιος ότι η Κύπρος φιλοξενεί αμέτρητους και πανέμορφους καταρράκτες θα τον έβγαζαν τουλάχιστον υπερβολικό. Παρόλα αυτά, με τις συνεχείς και ενδελεχείς εξερευνήσεις του νησιού μας τα τελευταία χρόνια, αποδεικνύεται περίτρανα ότι η φύση μας κοσμείται από πληθώρα εντυπωσιακών καταρρακτών, είτε με ολόχρονη είτε με περιοδική ροή νερού. Ο Cyprus Discoverer παρουσιάζει την ανακάλυψη ενός υδάτινου διαμαντιού της παφιακής φύσης, το οποίο αποτελεί ευχάριστη έκπληξη προσφέροντας ένα συγκλονιστικό υπερθέαμα. Ποιος θα το πίστευε εύκολα ότι δίπλα στην Πέγεια θα κρύβεται ένας πανύψηλος και διπλός καταρράκτης ύψους 25 m;

Η εξερεύνηση των ποταμών και η αναζήτηση καταρρακτών προσφέρει πάντα μοναδικές εμπειρίες ζωής μέσα από στιγμές περιπέτειας στην αγκαλιά της φύσης. Κάποιες φορές όμως οι εξερευνητικές αποδράσεις αποκαλύπτουν απρόσμενες εκπλήξεις και σε πλημμυρίζουν με εικόνες ανεξίτηλης ομορφιάς και γοητείας που σε σκλαβώνουν. Ο θεόρατος καταρράκτης της Πέγειας χαρίζει ένα πραγματικό υπερθέαμα σε όσους κατορθώσουν να τον απολαύσουν ζωντανά, ειδικά μετά από πολλές βροχές. Αποτελεί ένα πολύτιμο δώρο που η φύση της Πέγειας φυλάει για εκατομμύρια χρόνια στην αγκαλιά της και μας το χαρίζει με πολλή αγάπη, με μοναδικό αντάλλαγμα να το σεβαστούμε.

Η πρώτη ματιά μόλις αντικρίσεις αυτό το επιβλητικό δημιούργημα της φύσης σε καθηλώνει. Μπορεί να κάθεσαι για ώρες να χαζεύεις το μαγευτικό θέαμα που προσφέρει, μέχρι να αντιληφθείς ότι το μεγαλείο της φύσης που απολαμβάνουν τα μάτια σου είναι αληθινό και βρίσκεται στην Κύπρο. Κι όταν συνειδητοποιήσεις πού βρίσκεσαι, διερωτάσαι πώς και αυτό το μέρος είναι ακόμα άγνωστο στο ευρύ κοινό. Ο δυνατός ήχος του καταρράκτη και το πανοραμικό θέαμα της ορμητικής πτώσης του νερού μέσα στο δύσβατο φαράγγι σε μαγνητίζουν και σε προκαλούν να πλησιάσεις περισσότερο για να σε μαγεύσουν και από κοντά. Κι εσύ αδυνατείς να αντισταθείς στο μεγαλείο που απλώνεται μπροστά στα μάτια σου και παραδίδεσαι στη μαγεία του. Κάτι τέτοιες στιγμές είναι που σε συγκινούν αφάνταστα και σε κάνουν να νιώθεις τυχερός που είσαι λάτρης της φύσης και ζεις σε αυτό το προικισμένο νησί. Ένα νησί το οποίο φροντίζει πάντα να σου παρέχει ανυπολόγιστα ερεθίσματα χαράς και ευτυχίας αν βγεις έξω να το εξερευνήσεις.

Ο γιγάντιος καταρράκτης βρίσκεται στην περιοχή Κρέμμισμα, νοτιοανατολικά της Πέγειας, σε υψόμετρο 200 m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει σχηματιστεί στην κοιλάδα του ποταμού Καταρράκτη, ο οποίος, προφανώς, πήρε το όνομά του από την παρουσία του ψηλού αυτού καταρράκτη. Ο ποταμός έχει μήκος 8 km, πηγάζει από την κορφή Μαζί (683 m) στη λοφώδη περιοχή μεταξύ των χωριών Κάθικας, Ακουρσός και Κοίλη και είναι παραπόταμος του ποταμού Ξερού, ο οποίος εκβάλλει στις δυτικές ακτές της Πάφου.

Ο καταρράκτης είναι κλιμακωτός, με δύο επίπεδα πτώσης του νερού, και έχει συνολικό ύψος περίπου 25 m. Οι δύο επιμέρους καταρράκτες που τον σχηματίζουν είναι συνεχόμενοι, αλλά όχι στην ίδια κάθετη ευθεία, και έχουν μεγάλο και περίπου ίδιο ύψος. Ο πρώτος καταρράκτης είναι ελαφρά κεκλιμένος έως κατακόρυφος και πέφτει με ορμή από ύψος 11 m πάνω σε ένα πιο ομαλό τμήμα του γκρεμού με μεγάλη κλίση, πριν συνεχίσει με τη δεύτερη πτώση του. Από τη γλυπτική δράση του ορμητικού νερού, ο πρώτος στη σειρά καταρράκτης σμίλεξε το σκληρό πέτρωμα σχηματίζοντας ένα αυλακωμένο κατακόρυφο πέρασμα με αποστρογγυλωμένες παρυφές, λες και μοιάζει με τεράστια και πολύ απότομη φυσική τσουλήθρα. Στη συνέχεια, το νερό του ποταμού κρύβεται μέσα σε καλάμια και ξαναπέφτει κατακόρυφα σε βάθος 12 m μέχρι τη βάση του γκρεμού. Οι δύο συνεχόμενοι καταρράκτες κοσμούν τον επιβλητικό γκρεμό και μοιάζουν με τεράστιες υδάτινες κουρτίνες, με το νερό τους να ορμά κυριολεκτικά στο βάθος του γκρεμού και να συνεχίζει την πορεία του διασχίζοντας την απόκρημνη και δύσβατη κοιλάδα. Ο θεόρατος γκρεμός με τα παράξενα πετρώματα, ο πανύψηλος διπλός καταρράκτης και η δύσβατη χαράδρα μέσα στην οποία πέφτει ορμητικά το νερό διαμορφώνουν ένα τρομερά επιβλητικό σκηνικό που σε συναρπάζει.

Ο καταρράκτης αγκαλιάζεται από ένα πανύψηλο γκρεμό με εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς. Τα πετρώματα του γκρεμού αποτελούν αλλόχθονες γεωλογικές αποθέσεις του συμπλέγματος των Μαμωνιών. Η γεωλογική σύσταση των πετρωμάτων είναι πολύπλοκη, περίεργη και εντυπωσιακή. Μπορεί εύκολα κανείς να διακρίνει τη χρωματική ποικιλομορφία και εναλλαγή των πετρωμάτων αλλά και τα διάφορα σχήματα και μορφές που δημιουργούν. Είναι έντονες οι πτυχώσεις των πετρωμάτων στη βάση του καταρράκτη, με εμφανή τα παράξενα σχήματα των καμπυλωμένων ραβδώσεων στους βράχους. Τα σκληρά και ανθεκτικά πετρώματα του συμπλέγματος των Μαμωνιών, τα οποία συνάντησε ο ποταμός στο πέρασμά του, για εκατομμύρια χρόνια δεν επέτρεψαν στη δυναμική ενέργεια του τρεχούμενου νερού να τα διαβρώσει σε έντονο βαθμό, με αποτέλεσμα το νερό να πέφτει απότομα μέσα στο βάθος του γκρεμού από μεγάλο ύψος.

Στην κατακόρυφη πλαγιά του γκρεμού δίπλα από τον καταρράκτη πηγάζει λίγο νερό από τους βράχους, ενώ στη βάση των δύο συνεχόμενων καταρρακτών δημιουργούνται πολύ γραφικές ποταμόλιμνες μέσα σε κλειστές γωνίες που σχηματίζει ο γκρεμός. Μετά την κατακόρυφη πτώση του, το νερό του ποταμού συνεχίζει απρόσκοπτα την πορεία του σε ένα σκληρό βραχώδες υπόστρωμα, σχηματίζοντας ένα φυσικό βραχώδες αυλάκι που κατηφορίζει και ρίχνει το νερό μέσα σε ακόμα μια ποταμόλιμνη, πριν χαθεί στην πυκνή παραποτάμια βλάστηση με αροδάφνες.

Δυστυχώς, ο επιβλητικός καταρράκτης της Πέγειας δεν έχει νερό σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, αφού ο ομώνυμος ποταμός δεν ρέει ολόχρονα. Η ροή και η ποσότητα του νερού περιορίζεται κυρίως τον χειμώνα και την άνοιξη και βασίζεται στην ποσότητα των χειμερινών βροχών κάθε χρονιάς. Το θέαμα που προσφέρει ο ορμητικός καταρράκτης μετά από συνεχείς και έντονες βροχές είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό και μαγευτικό, με το χρώμα του νερού να γίνεται καφέ από τα χώματα που παρασύρει το νερό. Είναι τυχεροί όσοι μπορέσουν να απολαύσουν το υπερθέαμα αμέσως μετά από παρατεταμένη και έντονη βροχόπτωση.

Η παραποτάμια βλάστηση της κοιλάδας αποτελείται κυρίως από αροδάφνες. Στις απότομες πλαγιές της κοιλάδας απαντούν κυπαρίσσια, τερατσιές, ελιές, ρασιά ή σπαλαθκιές και άλλοι θάμνοι. Ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρουσία του σπάνιου φυτού Euphorbia thompsonii. Πρόκειται για ημιενδημικό είδος της Κύπρου, το οποίο συναντάται και στη γειτονική Τουρκία. Στην Κύπρο απαντά μόνο σε ελάχιστες περιοχές της επαρχίας Πάφου. Το απειλούμενο αυτό φυτό θεωρείται εύτρωτο είδος στο νησί μας και περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου.

Ο άγνωστος αυτός καταρράκτης μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για τους λάτρεις της φωτογραφίας, της εξερεύνησης και της περιπέτειας στη φύση. Η πρόσβαση στον καταρράκτη είναι εφικτή μέσω χωματόδρομου μέτριας κατάστασης, ο οποίος, όμως, όταν βρέξει γίνεται απροσπέλαστος επειδή το έδαφος είναι αργιλώδες και λασπώνει. Η προσέγγιση του υδάτινου αυτού παραδείσου δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη για να τον απολαύσεις από ψηλά, είναι όμως επικίνδυνη για όσους τολμήσουν να κατεβούν χαμηλότερα στην κοιλάδα. Οι πλαγιές της κοιλάδας είναι απότομες με γλιστερά πετρώματα και γκρεμούς, που χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Προτεραιότητα πρέπει να είναι για τους επισκέπτες η σωματική τους ακεραιότητα. Ο καταρράκτης έχει φωτογένεια και από απόσταση, ειδικά όταν έχει μπόλικο νερό, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να τον θαυμάσουν και να τον φωτογραφίσουν από ψηλά.

Ο δήμος της Πέγειας μπορεί να αξιοποιήσει τον πολύτιμο θησαυρό που κρύβεται στη φύση του και να προσφέρει εύκολη πρόσβαση στους ενδιαφερόμενους επισκέπτες, δημιουργώντας, με φιλικές προς το περιβάλλον εργασίες, την απαραίτητη υποδομή προσβασιμότητας σε κατάλληλα σημεία θέας, έτσι ώστε να μπορεί ο κόσμος, από μακριά και από απόσταση, να απολαμβάνει το εξαίσιο αυτό θέαμα. Οι επισκέπτες οφείλουν να δείξουν τον σεβασμό τους προς τη φύση και τις γύρω ιδιωτικές περιουσίες και να εκδηλώσουν την περιβαλλοντική τους ευσυνειδησία ώστε να απολαμβάνουμε το αξιοθέατο αυτό για πάντα καθαρό και αδιατάρακτο.

Ευχαριστίες: Ευχαριστούμε πολύ τον φίλο Ιάκωβο Ιακώβου, κάτοικο Κοίλης, ο οποίος γνωρίζει για χρόνια τον σπουδαίο αυτό θησαυρό και μας έδωσε σημαντικές πληροφορίες αλλά και πολύτιμες εικόνες του ορμητικού καταρράκτη μετά από περίοδο έντονων βροχοπτώσεων.